سلسله‌مراتب درخودماندگی
اوتیسم یا درخودماندگی نوعی اختلال رشدی از نوع اجتماعی است. این نوشته با این اختلال ارتباطی ندارد!
اولین تعریفی که از اوتیسم شنیدم این بود که این بچه ها (افراد) فکر میکنن اون حسی که اونا تجربه میکنن رو بقیه هم دارن تجربه میکنن! راستش تعریف دقیقی نیست، ولی من رو مدت زیادیه که به فکر فرو برده.
من چون تخصص و مطالعه ندارم رو این حوزه، در مورد موارد تشخیصی این اختلال کاری ندارم و اتفاقا روی صحبتم با افراد عادیه. من فکر میکنم همه‌ی آدما یه جورایی در خودماندگی دارن؛ بطور پیش فرض و ثابت!
آدمیزاد کلا موجودیه که با تجربه کردن میتونه بفهمه! حتا مسائل انتزاعی رو هم سعی میکنه با وصله‌پینه کردن چیزایی که از قبل فهمیده باشه (تجربه کرده باشه) برای خودش قابل فهم کنه. ینی چی؟ الان میگم.
بفرمایید رنگ آبی رو برای یه فرد کور مادرزاد توضیح بدید؟! یقینن نمیتونید از تجارب رنگ آبی (دریا، آسمون و…) براش بگید چون اون تاحالا تجربه نکرده! امکان نداره همچین کاری.
مسائل انتزاعی هم میشه مثل تصور چیزی که وجود نداره یا توضیح نظریه های فیزیکی! شما میتونید یه اژدها رو تصور کنید؟ یقینن میتونید… یه مارمولک بزرگ بالدار پرنده. اما اگه بهتون بگم اژدهایی که من دیدم نه سر داشت، نه دم و نه دست و پا فقط همه چیزو له میکرد و آتیش میزد چی؟ تازه رنگشم آبی‌انگبینی بود! یه رنگی تخیلی که تاحالا ندیدید! چطور تصورش میکنید؟!
خب، این از تجربه آموز بودن ذهن ما. و اما بعد… در خود ماندگی.
اینکه میگن: خودتو بذار جای اون، سعی کن درک کنی، قضاوت نکن و خیلی حرفای دیگه. واقعا میکنید این کارو؟ تصمیم اینکه بخواید اینکارو بکنید یا نه با خودتونه، سوال اینه که میتونید؟؟ من میگم، نه!
هیچکس نمیتونه چیزی که تجربه نکرده رو درک کنه. میخواید رنج یه آواره جنگی باشه. یا یه بیمار اختلال روان. یه دانشمند ظالم یا یه سرباز وظیفه شناس. شما هیچوقت نمیتونید خودتونو بذارید جاش چون تجربه و درکی از چیزی که بر اون گذشته ندارید.
هر کسی یه مقدار کم یا زیادی درخودماندگی داره. ینی اگه از ارتفاع نترسه، نمیتونه کسایی که از ارتفاع میترسن رو درک کنه و براش عجیب (سوسول بازیه). کسی که شبا زود میخوابه نمیتونه کسی که اختلال خواب داره رو درک کنه. کسی که به خوردن قارچ حساسیت نداره، نمیتونه درکش کنه. و راستش رو بخواید، یه حس غرور و برتری هم که همراهشه واقعا احمقانه است! شما هیچ تلاشی برای اون ویژگی ها نکردید… فقط ژنتیک یا محیط خاصی داشتید!! پس برتری ای ندارید برای نداشتن اون مشکلات.
تکلیف چیست!؟ گفتم بهتون، اینکه اصلا میخواید درک کنید یا نه؟ خیلی مهمه، من هیچوقت نمیتونم جهان یه نفر که اختلالی داره رو درک کنم. اونم نمیتونه جهان من رو درک کنه، ولی لاقل تلاش میکنم تصور کنم و در نظر داشته باشم چیزایی هست که من متوجهش نیستم و برای اون مهمه. تو تعاملم باهاش لحاظش میکنم. همین.
بحث اختلال هم نیست. همین زندگی روزمره با دوستان و خانواده و بقیه مردم. از سلیقه انتخاب غذا گرفته تا انتخاب موسیقی، نظام فکری و تحصیلی تا ساعت خواب. همشون میتونه شامل درخودماندگی بشه. کافیه فکر کنید همه مثل شما فکر، احساس (درک) و احساس نیاز نمیکنن. بخواید درک کنید این تفاوت رو و لحاظش کنید. همه اون چیزی که تو مغز شما میگذره رو تجربه نمیکنن (نمیدونن).
نکته آخرم این که حواستون باشه چیزی که برای شما واضح و پیش‌فرضه برای بقیه اینطوری نیست! مثلا شما نتونستید به یه نابینا رنگ آبی رو توضیح بدید… ولی من با کاگنِتیو ساینس (علوم اعصاب) میتونم 🙂
قوی ترین باری که خودم این درخودماندگی رو متوجه شدم، در مورد یه اختلال بود که برام مسخره بود! تا اینکه یه‌بار خودمم حالتی شبیه بهش رو تجربه کردم… و اون موقع بود که درک کردم! فهمیدم! تجربه کردم داستان چیه. و بیشتر همین تغیر موضع (غیر ارادی) برام عجیب بود.
میخوام بگم خودمم مشمول حرفایی که زدم میشدم، و احتمالا میشم. ولی بیاید سعی کنیم بیشتر برای درک آنچیز که ما نمیدانیم بکوشیم و از خود بیرون آییم.
لازمه همینجا یه مطلب مهم هم بگم. الان شاید اهمیت خلاقیت و نوآوری رو بیشتر متوجه بشید. در دنیایی که همه تو تجربیات گذشته موندن، ساخت و خلق یه حس، مفهوم و محصول بدیع و جدید چقدر کار با ارزشیه! اون آدما تونستن از سد و مرز محدودیت های بشری خارج بشن به جهان ناموجود وارد بشن و یه چیزایی رو از اونجا به جهان موجود وارد کنن. شماچی؟ شما میتونید؟ حتما میتونید و اینکارو کردید. از یه جمله زیبا، تا اثر هنری یا حل یه مسئله روزمره. یا که چیزای بزرگتری که زندگی افراد بیشتری رو تحت تاثیر قرار میده.
شک نکنید همه‌ی آدم ها نبوغ و استعداد ذاتی مبتکر بودن و نوآوری رو برای خلق یه چیز جدید محسوس دارن… فقط باید درکش کنن ؛)
اینطور!